Heb je een zwangerschapswens of wil je aan kinderen beginnen? Ga dan langs bij je huisarts, vroedvrouw of gynaecoloog voor informatie en een medische check-up. In vaktermen heet dit een preconceptioneel consult. Indien nodig kan je worden doorverwezen voor erfelijkheidsadvies of preconceptioneel dragerschapsonderzoek.
Wat is een preconceptioneel consult?
Je baby een zo goed mogelijke start geven, begint eigenlijk al voor de zwangerschap. Wanneer je wil stoppen met anticonceptie of zwanger wil worden, kan je langsgaan bij je arts, vroedvrouw of gynaecoloog voor een preconceptioneel consult (= een afspraak vóór bevruchting).
Tijdens deze afspraak bekijken jullie samen hoe jij je het best kan voorbereiden op een zwangerschap. Volgende thema’s komen aan bod:
- Vruchtbaarheid: Hoe werkt de cyclus van de vrouw? Wat kan je verwachten wanneer je stopt met anticonceptie? Wat kan je doen om je kans op zwangerschap te vergroten? Wat als zwanger worden niet meteen lukt? …
- Levensstijl: Gezonde voeding, gewicht, beweging, advies over stoppen met roken en alcoholgebruik, arbeidsomstandigheden, …
- Foliumzuur: dagelijkse inname van 0.4 mg foliumzuur wordt aanbevolen vanaf het moment dat je stopt met anticonceptie tot en met de eerste drie maanden van de zwangerschap.
- Bloedname: Zijn je bloedwaarden in orde? Heb je voldoende vitamine-reserve? Staan je vaccinaties op punt? Heb je antistoffen tegen infecties die mogelijk gevaarlijk kunnen zijn tijdens de zwangerschap (vb. cytomegalovirus, toxoplasmose)? …
- Inschatten van risico’s: Zijn er bepaalde ziektes of aandoeningen in je eigen geschiedenis of in die van je familie die het verloop van de zwangerschap kunnen beïnvloeden (vb. astma, diabetes, epilepsie, hoge bloeddruk, schildklierproblemen, genetische aandoeningen,…)? Neem je medicatie die een invloed kan hebben op de zwangerschap? …
Als je arts, vroedvrouw of gynaecoloog na deze afspraak vermoedt dat je een verhoogd risico hebt op een erfelijke aandoening, kan hij of zij je doorverwijzen voor erfelijkheidsadvies in een gespecialiseerd centrum.
Wist je dat Kind en Gezin er niet alleen is voor kersverse ouders, maar ook heel wat informatie aanbiedt voor vrouwen en koppels die zwanger willen worden?
Deze website werd ontwikkeld door de UGent in opdracht van het Vlaamse Agentschap Zorg en Gezondheid. Je vindt er boordevol informatie en tips over gezondheid en zwanger worden.
Wat is een preconceptioneel dragerschapsonderzoek?
Al voor de zwangerschap kan je laten onderzoeken of er een kans is dat je een kind krijgt met een ernstige, erfelijke ziekte door middel van een preconceptionele dragerschapstest.
Wij zijn allemaal drager van één of meer erfelijke ziekten zonder dat we het weten. Dat is op zich niet erg. Drager zijn wil zeggen dat je zelf de ziekte niet hebt, maar dat je deze zou kunnen doorgegeven aan je kind als je partner drager is van dezelfde ziekte.
Je doet er goed aan om te laten testen of jij en je partner drager zijn van een erfelijke ziekte als …
- Jij of je partner een aangeboren afwijking hebben.
- Je al een kindje hebt met een aangeboren afwijking.
- Er in jouw familie of in de familie van je partner een aangeboren afwijking voorkomt
- Jij en je partner familie zijn van elkaar.
- …
Je arts, vroedvrouw of gynaecoloog kan je hierover informeren en je doorverwijzen naar één van de centra voor menselijke erfelijkheid, verbonden aan de grote universitaire ziekenhuizen. Zij bekijken samen met jou welke testen nodig zijn en begeleiden je doorheen heel het proces.
Een centrum menselijke erfelijkheid (CME) geeft informatie over erfelijkheid aan personen en families die geconfronteerd worden met aangeboren afwijkingen.
Antwerpen: www.genetica-antwerpen.be
Brussel: www.brusselsgenetics.be
Gent: www.cmgg.be
Wat als je drager bent?
Als jij en je partner drager zijn van dezelfde erfelijke ziekte kan dit een hele shock zijn. Misschien hebben jullie wel tijd nodig om dit nieuws te verwerken. Tegelijk plaatst het jullie misschien ook voor een beslissing over hoe jullie je kinderwens verder willen vormgeven.
Er zijn verschillende mogelijkheden:
- Prenatale diagnostiek (al dan niet gevolgd door zwangerschapsafbreking)
- Pre-implantatie genetische diagnostiek
- Conceptie met behulp van donorgameten (= zaadcellen of een eicel van een donor)
- Het risico accepteren
- Afzien van (eigen) kinderen
Ook hierin wordt je begeleidt door de mensen van de centra voor menselijke erfelijkheid.
Dragerschapstesten via het internet
Via het internet bieden heel wat privébedrijven genetische tests aan, waaronder preconceptioneel dragerschapsonderzoek. Zij richten zich op koppels zonder risico in de familiegeschiedenis en beloven te screenen op soms wel meer dan 100 aandoeningen. Misschien vind je dit een geruststellende gedachte.
Toch zijn er ook wat nadelen aan verbonden:
- Niet alle aandoeningen waarop je onderzocht wordt zijn ernstig en sommige zijn behandelbaar.
- Medische omkadering ontbreekt vaak: je moet alle informatie zelf verwerken en dat is niet altijd eenvoudig.
- De testen zijn vaak duur.
Overweeg je een test via het internet? Vraag informatie aan je arts, gynaecoloog of vroedvrouw.