Op 14 maart 2024 organiseerde Fara een filmavond 'Holy Rosita' in stadsbioscoop Cinema Cartoons te Antwerpen. Na de film gingen we samen met regisseur Wannes Destoop en collega Hilde Organe, project Hecht (Adem vzw) in gesprek.
Wat voorafging
7 mei 2020 - Telefoon van de filmmakers: of we in gesprek willen gaan over het thema kinderwens bij personen met een verstandelijke beperking? Tuurlijk, want we houden van variatie in onze job, maar zijn vooral blij met de aandacht voor dit controversiële thema! We dromen alvast mee over het belevingsperspectief op groot scherm, maatschappelijk taboedoorbrekend, opener van harten en hoofden.
Het ontwikkelen van een film is echter iets van lange adem. Je hebt de scenariofase, de ontwikkelingsfase en de opnamefase die gespreid zijn over meerdere jaren. Vele projecten halen nooit die opnamefase, omdat het nodige budget niet gehaald wordt. Zo gezegd, zo gedaan vertel ik:
- over hoe groot een verlangen naar een eigen kindje kan en mag zijn en wat daarbij de motieven kunnen zijn;
- over begrijpelijke drempelvrees en handelingsverlegenheid bij ouders en hulpverleners om hierover in gesprek te gaan;
- over hoe verschillend ‘goed (genoeg) ouderschap’ kan ingevuld worden;
- over hoe meisjes, vrouwen en koppels besluiten te zwijgen omdat ze aanvoelen hoe puur afkeurend er op hun wens gereageerd wordt of na hun abortus het probleem lijkt ‘opgelost’, met alle gemiste kansen vandien;
- over ons project real care baby en ervaringen van meisjes, vrouwen, mannen en koppels met onze oefenbaby (genuanceerder dan in de film bewust aan bod komt 😉);
- over meerzijdige partijdigheid, hoe zoekend en rakend het ook kan zijn voor ouders en hulpverleners die balanceren tussen zelfbeschikking ondersteunen en bescherming van hun kind/cliënt, hun eigen grenzen en waarden en het belang van het kind op komst;
- …
In het prille begin onderzoeken de filmmakers verschillende verhaallijnen die dan al dan niet goedgekeurd worden door producenten en subsidiënten. Daarmee gaan zij aan het schrijven… tijdens de ontwikkelingsfase mocht ik het script nog 2x nalezen en feedback geven, samen met collega’s van het Adoptiehuis en Konnekt vzw. Een filmproject dat met verdieping en zorg werd uitgewerkt dus.
Gelukkig haalde dit project uiteindelijk het witte doek!
“De existentiële eenzaamheid bij elk van de personages grijpt aan en nodigt je uit om een stap dichterbij te zetten in plaats van achteruit”
Filmavond
14 maart 2024 in stadsbioscoop Cinema Cartoons te Antwerpen – We zetten ons in de rode fluwelen zeteltjes waar je zelfs met een glaasje wijn in de hand mag achterover liggen genieten van de film. We lieten ons ontroeren.
“Rosita is een goedlachse, graag geziene vrouw met een vurige kinderwens. De mensen rondom haar vinden dat onverantwoord omdat ze amper voor zichzelf kan zorgen. Wanneer het Rosita dan toch lukt om zwanger te worden, kiest ze ervoor om haar zwangerschap geheim te houden. Een hoopvol, hartverwarmend verhaal, over moeders en kinderen. Over kwetsbare zielen, die door de maatschappij als buitenbeentjes worden bestempeld maar die ook recht hebben op geluk.” (Cinema Cartoons)
“Een rakende film die je doet nadenken over de collectieve verantwoordelijkheid van een zorgzame samenleving”
Nabespreking
Vanuit Fara vzw gingen we nadien ook in gesprek met regisseur Wannes Destoop en collega Hilde Organe van project Hecht (Adem vzw) die o.a. ouders met een verstandelijke beperking begeleiden. We nodigden samen uit tot een verbrede kijk, om vanuit meerstemmigheid te denken en voelen.
“Als mensen achteraf naar mij komen om te zeggen dat er iets veranderd is door de film is dat het allerbelangrijkste. Het gaat om graag zien en zorgen om elkaar . In onze steeds hardere maatschappij is ‘t schoon om in elkaars leven te zorgen en zachtheid te brengen.” (Wannes Destoop, regisseur)
“Ik ben nog een beetje radicaler geworden ben dan ik al was omdat ik vind dat het maken van onze eigen keuzes een essentieel onderdeel is van mens-zijn. Ik heb het gevoel dat wanneer mensen zeggen dat mensen met een beperking geen kinderen zouden mogen krijgen, dat stoelt op verschillende meningen waar ik het niet mee eens ben, zoals dat mensen met een beperking een soort van grote kinderen of 'halve' mensen zijn. Die heftige term gebruikt Rosita zelf ook. Maar een volwassene met een beperking is evenzeer een volwassene met eigen wensen, dromen, frustraties etc. We infantiliseren mensen met een beperking vaak. (…)
Ik ben zelf volkomen verliefd geworden op Rosita en werd naarmate het proces vorderde ook steeds beschermender, alsof ik haar echt kende. Er zit veel van mezelf in haar maar wat ze heeft waar ik jaloers op ben ... ze is veel minder conflict vermijdend en probeert gewoon te gaan voor de dingen die ze wil - zelfs als dat objectief gezien niet het slimste is. Ze is als een leeuwin beschermend over haar clan en ze staat beter met blond dan ik zelf :)” (Daphne Agten, actrice)
“Het verhaal is herkenbaar. We horen bij onze vzw regelmatig gelijkaardige bekommernissen en kansen van personen met een handicap, ouders, broers en zussen en hulpverleners. Vanuit onze persoonlijke ervaring als zorggezin voor een vrouw met een mentale beperking werden we geconfronteerd met het realistische verhaal en waren we ontzettend blij dat de ondertoon van de film er één is van hoop. Want hoe moeilijk bepaalde keuzes ook kunnen zijn, er is altijd de hoop dat er met de nodige omkadering, netwerk en steun, heel veel mogelijk is.” (Pieter Wieers, Gezin en Handicap)
“Als toeschouwer worden we geprikkeld om te kijken vanuit verschillende perspectieven rond dit thema. Het geeft de film een gelaagdheid die steeds opnieuw uitnodigt om verder na te denken en te ontdekken. Rosita leeft in het hier en nu. Ze wil graag gezien worden in die wens (wat is de betekenis hiervan?). Maar ze krijgt heel snel af te rekenen met bedenkingen van de mensen (netwerk/hulpverlening/ maatschappij) rondom haar. Deze focussen op haar beperking. Er is angst, onmacht, onzekerheid, …Kan er ook gekeken worden naar de krachten bij Rosita? Welke waarden kan zij binnenbrengen? We worden uitgenodigd om na te denken wat de rol van het netwerk rondom haar kan zijn. We herkennen kenmerken van elke personage in onszelf, ons handelen, ons denken. Hopelijk geeft dit mildheid rond het thema. De regisseur probeert een klein steentje te verleggen. Hopelijk kunnen de kringen in het water zachtjes verder deinen. (An Weckx, begeleidster project Hecht, Adem vzw)
“Voor mij blijft de film hangen als een realistisch portret van een kwetsbare jonge vrouw, die zowel door haar beperking als door de problemen die voortkomen uit haar levensgeschiedenis, moeilijk haar plek vindt in een samenleving waarin hoge verwachtingen zijn rond hoe je je leven moet vormgeven. Door haar te tonen in haar zijn, vanuit een oprechte ontmoeting, leren we Rosita ook kennen in haar krachten, hoe ze heel erg in het hier en nu kan leven en genieten, hoe gevend ze kan zijn, hoe ze zich niet (altijd) zomaar laat manipuleren, hoe ze hardop uitspreekt wat anderen denken… Daarnaast zien en horen we de (terechte) twijfels van anderen zodra het gaat over moeder worden… maar even goed de zorg, ondersteuning en blijdschap als de baby er éénmaal is. En we zien een maatschappij en systemen die er niet voldoende in slagen om afgestemd om te gaan met mensen als Rosita. Wat is goed ouderschap? Een vraag die niet eenduidig te beantwoorden is en die zeker aandacht verdient. Het antwoord is heel individueel en vraagt dat we ook als maatschappij bijdragen aan het idee ‘it takes a village to raise a child’ en vandaaruit op zoek gaan hoe we het verlangen naar ouderschap bij kwetsbare mensen vorm kunnen geven en ondersteunen.” (Hilde Organe, project Hecht, Adem vzw)
Katleen Alen, stafmedewerker Fara vzw
Maart 2024